Nhiều người cho rằng
xã hội ngày nay đã hoàn toàn thay đổi. Từ những cuộc hôn nhân truyền thống, nay
con người chuyển sang những hình thức hợp đồng dân sự (trường hợp của hôn nhân
đồng tính chẳng hạn), từ vấn đề bảo vệ sự sống sang quyền được phá thai, và từ
tự do ngôn luận đến sự chỉ trích công khai, và thậm chí là bỏ tù. Đành rằng con
người không ngừng biến chuyển, nhưng liệu người ta có thể biến xã hội này ra
dửng dưng như vậy chỉ trong vài năm chăng ?
Tuy thế, với mỗi Kitô
hữu – hãy hy vọng – chúng ta vẫn còn thì giờ ! Nếu suy xét về 7 căn bệnh của xã
hội hiện nay, ta có thể rắc gieo hạt mầm yêu thương nơi thế giới quanh ta. Dưới
đây, chúng tôi gọi tên từng căn bệnh ấy, đồng thời, chỉ ra những trích đoạn
Kinh Thánh như phương dược chữa trị.
1.
“Rộng Lượng Cách Bủn Xỉn”
Khi ta đang đi trên
phố, hễ có ai đó đến xin vài xu, ta dễ dàng trao tặng; nếu có người cần trợ
giúp hay một phụ nữ lớn tuổi nhờ dẫn qua đường, ta sẵn sàng giúp đỡ. Tuy nhiên,
nếu cũng chuyện như thế diễn ra nhưng trong thinh lặng, không ở nơi công cộng,
không ai nói đến, liệu ta có sẵn sàng hành động theo cùng một cách thức trên
đây? Ta trao tặng một cách thiên tư như thể để giải khuây, song chẳng hề lưu
tâm đến chính người đang thực sự cần giúp đỡ. Cho vay mượn, nhưng ta chẳng thấy được điều gì xa hơn việc mình
vừa làm. Hành động của ta chỉ dừng lại nơi chính khoảnh khắc đó mà thôi. Có thể
nói rằng xã hội ngày nay tằn tiện trong việc sẻ chia, hoặc có thể nói xã hội
này “rộng lượng một cách bủn xỉn”, bởi vì khi trao tặng, ta lại không làm theo
cách lẽ ra ta phải làm. Phải chăng ta đã lắng nghe Lời Chúa nói: “Gieo ít thì gặt ít;
gieo nhiều thì gặt nhiều. Mỗi người hãy cho tùy theo quyết định của mình, không
buồn phiền, cũng không miễn cưỡng, vì ai vui vẻ dâng hiến thì được Thiên Chúa
yêu thương. Vả lại, Thiên Chúa có đủ quyền tuôn đổ xuống trên anh em mọi thứ ân
huệ để anh em vừa được luôn đầy đủ mọi mặt, vừa được dư thừa mà làm mọi việc
thiện!” (2Cr 9, 6-8)
2. “Chủ Nghĩa Cá Nhân
Hòa Đồng”
Chúng ta là những hữu thể mang tính xã
hội. Ngay cả khi ước mong điều đó chẳng là sự thật thì ta vẫn cần đến những cá
thể khác hầu được sinh tồn. Chỉ cần nghĩ đến sự phổ biến của “mạng xã hội” – tự
nhiên, ta bị lôi cuốn vào những cách kết nối như thế. Sự “hiện hữu mang tính xã
hội” này đòi hỏi những hành động cụ thể từ mỗi người vốn là những thành viên
đơn lẻ trong một tập thể con người (xã hội). Nhưng thực tế, chúng ta dành bao
nhiêu sự quan tâm cho những thành viên khác trong xã hội này ? Chỉ cần nhìn vào
các mối tương quan hiện tại giữa những người hàng xóm hoặc giữa các bạn học
sinh, sinh viên với nhau, ta có thể thấy rằng con người dần trở nên xa lạ với
nhau hơn. Thực vậy, chúng ta đang sống trong tình trạng của chủ nghĩa cá nhân
nhưng được che phủ bằng một lớp mặt nạ. Thử quan sát và ta sẽ thấy : trên một
chiếc xe buýt của 20 năm về trước, mọi người nói chuyện với nhau ngay cả khi
không biết nhau từ trước, rốt cuộc họ làm cho chuyến đi trở nên thú vị hơn
nhiều. Còn ngày nay, ta thấy một khung cảnh hoàn toàn khác biệt : từ trẻ em,
thanh thiếu niên cho đến người lớn, tất cả đều dán mắt vào màn hình điện thoại
; tai họ gắn liền với head-phone ; và tâm trí họ chỉ dành cho chính họ mà thôi.
Nhưng Kinh Thánh nhắc nhở chúng ta (những gì chúng ta cần biết qua trực giác)
: “Ai không chăm sóc cho người thân, nhất là người sống trong cùng
một nhà, thì đã chối bỏ đức tin, và còn tệ hơn người không có đức tin.” (1Tm
5,8)
3. “Sâu Sắc Một Cách
Hời Hợt ”
Việc bảo vệ nhân quyền và đấu tranh cho
các mục đích chính trị, xã hội đã trở nên mạnh mẽ nhất trong thời gian gần đây.
Rõ ràng lá cờ tự do được nâng cao. Nhưng khi nghĩ về nó, liệu bạn có thực sự
liều mình bảo vệ cho một mục đích chung, hay chỉ là đi tìm hạnh phúc cho riêng
mình ? Có lẽ ta nghĩ rằng sự thúc đẩy hầu khẳng định “quyền lợi” của mình khiến
ta yêu mến con người hơn và trở nên người nhân ái hơn. Lại một lần nữa, ta đã
chẳng nhận ra rằng phần lớn người ta chỉ muốn thỏa mãn quyền lợi của riêng họ
mà thôi. Con người muốn bám víu vào thứ gì đó sâu xa hơn như quyền được tự do
quyết định chẳng hạn. Tuy thế, điều này chỉ tổn làm cho khoảng cách giữa họ
thêm phần nới rộng và nó đẩy họ rơi vào sự nông cạn dù cho có diện mạo siêu
việt bên ngoài. Sự chiều sâu đích thực của con người chỉ có thể tìm thấy nơi
Thiên Chúa. Ngài là Đấng duy nhất có thể lấp đầy con tim chúng ta. Ta cứ đi tìm
điều được gọi là sâu sắc ở những nơi khác như Nhân Điện, Yoga, hay Thái Cực
Quyền, nhưng trong Chúa, ta có thể tìm thấy tất cả. Thánh Âu-tinh đã phải thốt
lên :“Lạy Chúa ! Chúa tạo dựng con cho Chúa, và lòng con những
khắc khoải, cho tới khi được an nghỉ trong Chúa.” (Tự Thú, 1.1) Hãy đặt để niềm tín thác
sâu xa của người con trong Thiên Chúa. Tâm hồn ta kiếm tìm Ngài, và chỉ nơi
Ngài, ta mới đạt đến sự tròn hảo nơi chính mình. “Tôi đã tìm kiếm Chúa,
và Người đáp lại, giải thoát cho khỏi mọi nỗi kinh hoàng.” (Tv 34,5)
4. “Hạnh Phúc Thất
Vọng”
Mỗi khi một thành tựu mới của “sự
tiến bộ” được luật pháp thông qua, chẳng hạn như quyền được ly hôn hay phá
thai, xã hội (may mắn thay không phải tất cả) như cảm thấy vui mừng phấn khởi.
Chẳng mấy chốc, đám đông đã tuôn ra khắp các nẻo đường để ăn mừng chiến thắng
của họ. Nhưng chỉ vài ngày sau, niềm khao khát vốn chưa được khỏa lấp lại trở
về với tâm hồn họ. Vấn đề là, khi một điều luật được thông qua, một ý thích
chợt nảy ra được phê chuẩn, hoặc một khao khát được thỏa mãn, tất cả đều không
đem lại cho con người niềm hạnh phúc lâu bền. Người Kitô hữu chúng ta biết rõ
hạnh phúc chỉ tồn tại khi cuộc sống con người đặt nền trên điều gì đó vô hạn.
Liệu có thể có thứ gì lớn hơn Thiên Chúa chăng ? Không ! Đó là lý do tại sao
nếu cuộc sống của chúng ta đặt nền tảng trên những thứ vật chất, ngay cả trên
những mục đích và “sự tiến bộ” xã hội, thì chúng ta vẫn là người vô vọng. “Thật thế, cây vả
không còn đơm bông nữa, cả vườn nho không được trái nào. Quả ô-liu, đợi hoài
không thấy, ruộng đất chẳng đem lại gì ăn. Bầy chiên dê biến mất khỏi ràn, ngó
vào chuồng, bò bê hết sạch. Nhưng phần tôi, tôi nhảy mừng vì Đức Chúa, hoan hỷ
vì Thiên Chúa, Đấng cứu độ tôi. Đức Chúa là Chúa Thượng làm, làm cho tôi mạnh
sức, cho đôi chân này lanh lẹ tựa chân nai, và dẫn tôi đi trên đỉnh núi cao
vời.” (Kb 3, 17-19)
5. “Lạc Quan Vô Định”
Nhiều người vẫn hô hào: “Tiến lên,
chúng ta có thể làm được!” Cụm từ này chất chứa một sức mạnh truyền cảm hứng và
thúc đẩy tinh thần. Nhưng với tất cả những gì đã được kể đến như sự thờ ơ, chủ
nghĩa cá nhân, việc tìm kiếm sự hài lòng cá nhân, …, tôi không chắc rằng chúng
ta đang sống trong một thế giới đầy lạc quan. Tôi cho rằng nhiều người vẫn đang
trải qua một đời sống vật vờ, không có phương hướng. Họ che đậy sự lạc quan giả
tạo bằng những khẩu hiệu và những biểu ngữ xinh đẹp, quyến rũ để lẩn trốn thực
tại. Loại lạc quan như thế thì thực là chóng qua. Như băng tuyết tan chảy dưới
ánh nắng mặt trời, những thúc đẩy mang tính biểu ngữ ấy cũng sẽ biến tan mau.
Ta thường sống theo những mục tiêu ngắn hạn. “Tôi sẽ được thăng chức”, “tôi sẽ
lên ‘level’ trong ‘game’ này”, “bây giờ, tôi sẽ hoàn thành chương trình Tiến
sĩ.” Và điều gì tiếp theo đó? Ta lại tìm kiếm một mục tiêu mới để nó thôi thúc
ta tiếp tục sống. Ta sẽ tránh được những lo toan như thế một khi tin tưởng vào
Thiên Chúa và chân nhận rằng Ngài chân thực, và Giáo hội của Ngài cũng chân
thực. Đó là khi Đức Cậy Trông, như sách Giáo Lý nói rõ, tỏ lộ cho ta : “Đức Cậy là nhân đức
đối thần, nhờ đó chúng ta khao khát Nước Trời là vinh phúc của chúng ta, khi
đặt lòng tin tưởng của chúng ta vào các lời hứa của Đức Kitô và cậy dựa vào sự
trợ giúp của ân sủng của Chúa Thánh Thần, chứ không dựa vào sức mạnh của chúng
ta. ‘Chúng ta hãy tiếp tục tuyên xưng niềm hy vọng của chúng ta cách vững vàng,
vì Đấng đã hứa là Đấng trung tín.’ (Dt 10, 23)” (Trích Giáo Lý Giáo Hội Công Giáo số 1817).
6. “Tự Do Nô Dịch”
Tội lỗi không biến con người thành nô
lệ được chăng ? Thật rõ ràng trong Kinh Thánh : Ghen ghét sản sinh ghét ghen,
chiến tranh lại tạo ra nhiều chiến tranh hơn, sự nô dịch làm ra nhiều sự nô
dịch hơn, v.v. Không phải mọi sự ta muốn đều có thể giải phóng ta. Chỉ cần nhìn
vào dòng người trên những con phố, ta thấy ngay hầu hết họ bước đi với chiếc
điện thoại trên tay. Đó là một sự nghiện ngập, một sự nô dịch. Khi mà cái tôi
đang sử dụng quay đầu chống lại tôi và khi nó xuất hiện, tôi bị nó sở hữu, đó
là sự nô dịch mà ta đang nói đến. Ta không nói đến nạn buôn bán người theo
nghĩa đen, bởi vì ngày nay ta có những hình thức nô dịch khác. Nếu mạng
Internet, công nghệ, tiền bạc, hoặc chủ nghĩa tiêu dùng biến ta thành kẻ lệ thuộc
thì ta đã là nô lệ của chúng rồi. Đây là thứ nô lệ mà thậm chí ngày nay nó được
bảo vệ công khai : “Tôi có quyền…”, “Tôi muốn muốn điều này, điều kia”… Tôi có
quyền lạm dụng mọi thứ và mọi người trong mức độ tôi sử dụng hay biến những
thứ, những con người đó thành công cụ của tôi sao ? Tôi có quyền đánh mất tự do
của mình trước những lạc thú, trước những điều “tôi muốn”, hay bất cứ thứ gì
tôi ưa thích sao ? Hãy nghĩ về điều đó … Có lẽ đã đến lúc ta phải để Chúa Giêsu
chữa lành và ban cho ta sự tự do đích thực của con cái Thiên Chúa. Muôn
loài “có ngày cũng sẽ được giải thoát, không phải lệ thuộc vào cảnh
hư nát, mà được cùng với con cái Thiên Chúa chung hưởng tự do và vinh
quang.” (Rm 8, 21)
7. “Dửng Dưng Bận Tâm”
Ta chú ý đến mọi thứ, và do đó
chúng ta bị mọi thứ làm cho phân tâm. Ta quan tâm đến chuyện một trang trại ở
Úc bị cháy, một tên sát nhân ở Nhật đã tẩu thoát, một chiếc xe mới được trình
làng ở Áo. Cùng với công nghệ, việc giao tiếp trở nên phổ biến hơn, nhanh hơn
và dễ dàng hơn. Tuy nhiên, liệu chúng ta có thực sự lo lắng về những chuyện ấy
hay đó đơn giản chỉ là một thứ nghiện ngập điều “mới lạ” ? Tôi sẽ chẳng ngạc
nhiên gì nếu câu trả lời là đáp án số 2, đơn giản chỉ là một thứ nghiện ngập.
Việc hàng ngàn Kitô hữu đang chết dần ở Trung Đông ; sự thiếu hụt lương thực
trầm trọng ở Châu Phi ; rồi chuyện Giáo hội đang bị đem ra tòa đời xét xử chỉ
vì bảo vệ lập trường của mình…, những tin tức đó thì sao… liệu chúng có thu hút
sự quan tâm lo lắng của ta không ? Chúng ta theo dõi những tin thuận với sự tò
mò của mình hơn hay điều thực sự đáng chúng ta chú ý đến ? Trong khi các phương
tiện truyền thông cho ta thấy “mặt tối” của cuộc sống, thì các vấn đề thực tế
vốn đòi hỏi sự đáp trả của ta lại không có cách nào được vén mở. Ta sẽ mãi mãi
dửng dưng, mãi mãi ơ hờ nếu chỉ biết quan tâm đến chính mình và đến những sở
thích của riêng mình mà thôi. Khi quay cái nhìn qua anh chị em mình với tình
yêu mến, đó là khi một cuộc sống mới sẽ bắt đầu. Thánh Gioan nói : “Hỡi anh em là những
người con bé nhỏ, chúng ta đừng yêu thương nơi đầu môi chót lưỡi, nhưng phải
yêu thương cách chân thật và bằng việc làm.” (1Ga 3, 18) Và trong một đoạn thánh thư của thánh Phaolô,
chúng ta đọc thấy : “Anh em hãy mang gánh nặng cho nhau, như vậy là anh em chu
toàn luật Đức Kitô (…) Vậy bao lâu còn thời giờ, chúng ta hãy làm điều thiện
cho mọi người, nhất là cho những anh em trong cùng đai gia đình Đức tin.” (Gl
6, 2-10
Tác giả: Thầy Edgar Henríquez Carrasco, LC, Tây Ban Nha, viết cho
website Catholic-Link.com
Chuyển ngữ: Đminh Phan Quỳnh, SJ
Theo bản Anh ngữ do
Maria Isabel Giraldo chuyển dịch từ bản Tây Ban Nha của tác giả.
Đăng nhận xét